EDİRNE, Tekirdağ ve Kırklareli’de bu dönem çıkan yangınlarda 2 bin 210 de kar ekili ile 5 bin 38 anızlı olmak üzere toplam 7 bin 248 dekar tarım alanı ziyan gördü. Trakya Üniversitesi’nden Prof. Dr. Yalçın Kaya, bu yıl havaların sıcak gitmesi nedeniyle anız yangılarının fazla olduğunu, yangınların birçoklarının insan kaynaklı çıktığını belirterek, ikazlarda bulundu. Prof. Dr. Kaya, “Orman yangınları, anız yangınları hakikaten büyük bir etraf felaketi. Uzun yıllar bu topraklarımız, yeşil tabiat kolay meydana gelmiyor” dedi.
Trakya’da yaz aylarıyla birlikte insan kaynaklı ve artan hava sıcaklığı nedeniyle çok sayıda yangın çıkıyor, Bu yangınlarda ekili ve anızlı tarım toprakları ziyan görüyor. Edirne, Tekirdağ ve Kırklareli’de, haziran, temmuz ve ağustos aylarında, sigara, kibrit ve gibisi yakıcı unsurlar, balya ve biçerdöver makineleri kaynaklı, elektrik tellerinin kıvılcım atması, atıl çöplerin yakılması ve insan kaynaklı arazi yangınları çıktı. Vilayet ve ilçelerin itfaiye müdürlüklerinin bilgilerine nazaran, yangınlarda Edirne’de 1500 dönüm buğday ve öteki eserler, 2 bin dönüm anızlı tarla, Tekirdağ’da 610 dönüm ekili, 450 dönüm anızlı tarla, Kırklareli’de 108 dönüm ekili, 380 dekar da anızlı tarla ziyan gördü. Yangınlarda 3 vilayette ziyan gören toplam tarım alanı, 2 bin 210 dekar ekili, 5 bin 38 dekar anızlı olmak üzere 7 bin 248 dekar oldu.
‘BÜYÜK FELAKETLERE KAYIPLARA YOL AÇILIYOR’
Trakya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Genetik ve Biyomühendislik Kısım Lideri ve Bitki Islahı Merkezi Müdürü Prof. Dr. Yalçın Kaya, yangınların yalnızca bir etraf felaketi olarak değerlendirilmemesi gerektiğinin altını çizdi. Eserlerin alanda olduğu devirde çıkan yangınlarda maddi kaybın da kelam konusu olduğunu söyleyen Prof. Dr. Kaya, “Ama en kıymetli şeylerden bir tanesi de toprak son derece canlı bir varlık. Bu manada canlı varlıkta, canlı ekosistemde yaşayan tüm canlılar solucanlar, yaban hayvanları, böcekler üzere tamam tahminen zararlılar da yok oluyor. Temelinde bir sürü yararlı olan böcekler yangın çerçevesinde yok oluyor. Bu manada yangınlar birçok faktörü de beraberinde getiriyor. Bilhassa bu yıl havaların sıcak geçmesi nedeniyle anız ve orman yangınları daha fazla oldu. Alışılmış temelinde yalnızca eser bulunan tarla olarak düşünmeyelim. Ortam kuraklığa bağlı olarak çok kuru olduğu için yangınlar bir yerden tutuştuğu vakit nereye gideceği, nerede duracağı katiyen kelam konusu değil. Bu manada orman yangınları olsun, anız yangınları olsun nitekim büyük bir etraf felaketi, hem maddi hem de uzun yıllar bizim bu topraklarımız, yeşil tabiat kolay meydana gelmiyor. Anız yangınları çok büyük felaketlere ve kayıplara yol açıyor” dedi.
YANGINLARLA MİGROORGANİZMALAR DA YANIYOR’
Yangınlarda çiftçinin tarla eseri bulunması halinde maddi kayıplar yaşadığını söyleyen Prof. Dr. Kaya, “Özellikle samanlar epey pahalandı. Şayet eser yoksa daha sonra da samanlar yanıyorsa saman da büyük ekonomik kayıp. Bir başka önemli nokta şayet toprağın 3-4 parmak üst kısmı toprağın kaymak katmanı, toprağın temel verimli kısmı kaymak katmanı, oradaki organik hususların yok olması demek. O toprağın büsbütün sıfırlanması demek. Temel organik unsur yoksa randımanda, üretim de gelir de yok demek. Bizim 4-5 santim kısmındaki kısmı yalnızca toprak olarak düşünmeyelim. Oradaki mikroorganizmaların toprakta yarayışsız halde olan besin hususlarını yarayışlı hale dönüştüren bir ekosistem var. Yangınlar ile birlikte o mikroorganizmalar da yanıyor. Bu biçimde toprak daha çok kuraklaşıyor. Zati kuraklık nedeniyle ziyana uğradı. Giderek daha fazla ekonomik kayıplarımız artıyor. Gözümüzle gördüğümüz görmediğimiz canlılarda var. Bir başka yandan yaban hayvanları da var. Yeniden birebir biçimde yaşayan faydalı böcekler de var. Ziyanlı organizmaları ve böcekleri yiyen, faydalı böceklerde var. Yangınlarla tabiatın istikrarını bozuyoruz” diye konuştu.
‘ÇOĞU İNSAN KAYNAKLI’
Prof. Dr. Kaya, yangınların birçoklarının insan kaynaklı çıktığını belirterek, “Dikkat edilmesi gereken nokta ise insanların atıklarından kaynaklanan yangınlar, sadece geçerken izmarit atıyor, egzoz gazından ve bir de çevresel atıklar bilhassa cam şişeler ve gibisi atıklardan kaynaklanıyor. Tıpkı biçimde biçerdöverin egzoz gazından ve makinelerin kıvılcımlarından kaynaklanan etkenlerden çıkan yangınlar oluyor bunlara da dikkat etmek lazım. Bilhassa cam ve gibisi atıklar mercek tesiri yaratıyor. O da bizim çevresel atıklarımızdan kaynaklanıyor. Pekala bu insan kaynaklı yangınların önüne geçmek için, bilhassa yol kenarlarındaki kuru otların yok edilmesi lazım. Daha kıymetli noktalardan bir tanesi yol kenarında olan anız tarlaları mümkün mertebe daha erken hasat edip o kısımların sürülmesi gerekiyor. Etraftan egzoz ve gibisi şeylerden bu yangınlar bir nebze de olsa önlenebilir. Bu halde bir tedbir alınabilir. Bir öteki değerli nokta da yoldan geçenlerin izmarit ve atıklarını etrafa atmadan bu bahis hakkında şuurlu olması gerekiyor” sözlerini kullandı.
Ayçiçeği üreticisinin evvelden ayçiçeği saplarını yaktığını söyleyen Kaya, “Şu an ayçiçeği sapları tekrar toprağa kazandırılıyor. Zira bitkisel üretim ve tarımda kıymetli olan şu ki aldığını geri vereceksin. Mesela daneyi alıyoruz. Gövdeyi, sapını, tablasını yahut başağını bu kısımları toprağa geri vermek organik hususa katkıda bulunmak son derece kıymetli. Artık alet ekipman kahrı yok. Tarlada kalan kısımların toprağa tekrar karıştırılarak en azından parçalayarak yangına sebep olacak şeylerin de hasattan çabucak sonrasında hem otlar denetim altına alınacak hem de dökülen tohumlar toprakla buluşturulup ekim öncesinde yağmur yağarsa natürel çimlenmesini sağlayarak yabancı otların da ekimde sorun olmamasını sağlamak son derece değerli. Üreticilerimiz hasattan sonra tarlada kalan anız artıklarının içerisinde ikinci sınıf toprak sürece aletleri ile içerisinde gezerek toprakla karıştırılması yangın ve gibisi durumları ve randımana tesiri olacaktır” dedi.
