Merkez Bankası Lideri Erkan, Kkm Ödemelerini Açıkladı: “2023 Yılının Birinci Yarısında Sayılar Şunlar; Merkez Bankası 90 Milyar Tl, Hazine 60 Milyar Tl”

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Lideri Hafize Gaye Erkan, TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’nda milletvekillerinin sorularını yanıtladı. CHP Sözcüsü Faik Öztrak, Erkan’a, “Burada tartışılan bir bahse değinmek istiyorum. Bu ‘enflasyon içeriden mi dışarıdan mı hükümetten mi yoksa yurtdışından mı geliyor’ sıkıntısına. Artık, Mart 2022’de besin enflasyonuna bakıyorum, dünyada bu, Rusya-Ukrayna savaşından sonra besin enflasyonu zirve yapmış, Mart 2022’den bu yana da yüzde 24 düşmüş. Pekala, tıpkı dönemde bizde besin enflasyonu ne olmuş? Yüzde 116 artmış. Hasebiyle, bu Türkiye’deki enflasyon o denli dışarıdan falan değil, bal üzere içeriden, bal gibi yerli ve ulusal, yönetenlerin yanılgısının sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Esasen dünyada enflasyonda birinci 5’teyiz” dedi. Kur Muhafazalı Mevduat’ın (KKM) maliyetine ait yöneltilen soruya Erkan, “2023 yılının ilk  yarısından bağlayıcı olmayacak formda verebileceğimiz sayılar şunlar; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından KKM dayanağının yaklaşık 90 milyar TL; Hazine tarafında da bu 60 milyar TL” karşılığını verdi. Erkan, Türk lirası üzerine ise, “Gündemimizde ne paradan sıfır atma ne de 500 TL’lik banknot var” dedi.

TBMM’nin 28’inci Periyot 2’nci Yasama Yılı’nın birinci Plan ve Bütçe Kurulu, bugün Komite Lideri Mehmet Muş’un başkanlığında toplandı. Komitenin gündeminde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın siyasetleri ve faaliyetlerine ait bilgilendirmesi vardı. Merkez Bankası Lideri Hafize Gaye Erkan, Plan ve Bütçe Kurulu’nda sunum yaptı.

Sunumun akabinde kümeler tek tek kelam alarak Erkan’a yanıtlaması istemiyle sorular yönelttiler.

CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay, kurulda kelam alarak; “Ocak 2022 ve Ağustos 2023 periyodunda Merkez Bankası piyasaya 226 milyar dolarlık satış yapmış, yani bize tabir edilen sayılar, piyasaya yansıyan sayılardan derlediğimiz toparladığımız, son iki ayda da 30 milyar dolar civarında bir satış yapmış. Bu süreç içerisinde de paramız yüzde 5 civarında bir bedel kaybetmiş. Orta vadeli planda da 2023 yılı ortalamasına nazaran de 2024 yılı için paramızda yüzde 26 ‘lık bir kıymet kaybı öngörülüyor. Artık, şunu tabir etmek istiyorum; dezenflasyon süreci içerisinde enflasyonla çaba ederken yüzde 26’lık bir kur artışının maliyet enflasyonunu tetikleyeceği muhakkaktır. Bu süreçte güç maliyetleri de artacağı için, münasebetiyle biliyorsunuz, az evvel siz de tabir ettiniz hem memleketler arası piyasalardaki petrol piyasasındaki gelişmeler, bir de döviz kurundaki artışlar etkiliyor. Bu maliyet enflasyonunu tetikleyip enflasyonla çabada önümüze büyük bir mahzur teşkil etmeyecek mi” diye sordu.

“KMM’NİN YÜKÜ NE KADAR?”

KKM’nin maliyetine değinen Akay, Erkan’a, “Şu an itibariyle Merkez Bankasının kur muhafazalı mevduatla ilgili yükü ne kadardır” sorusunu yöneltti.

“MERKEZ BANKASI KKM HESAP SAHİPLERİNE NE KADAR KUR FARKI ÖDEMİŞTİR?”

CHP Rize Milletvekili Tahsin Ocak, Mayıs 2023’te yapılan seçimlerin akabinde Türk lirasının paha kaybettiğini tabir ederek, “Merkez Bankası kur muhafazalı mevduat hesap sahiplerine ne kadar kur farkı ödemiştir ve şeffaflık ilkesi gereğince kur muhafazalı mevduat maliyetinin tertipli olarak açıklanmasını yapacak mısınız” diye sordu.

“ABD’NİN BÜYÜK BANKALARINDAN BİR TANESİ BATTIĞI SİZİN DE O ESNADA ORADA MİSYONLU OLDUĞUNUZ SAV EDİLDİ”

Ocaklı Erkan’a birebir vakitte şunları söyledi:

“Financial Times’ın mart ayında yayınladığı habere nazaran Amerika Birleşik Devletleri’nin büyük bankalarından bir tanesi olan First Republic Bank’ın battığı, sizin de o esnada orada vazifeli olduğunuz argüman edildi, eş vakitli CEO’luk yaptığınız iddia edildi. Bu, biraz birtakım vatandaşlar tarafından kuşkuyla karşılandı. Bu konuda bir açıklamanız olacak mı? Yedi yılda tam 5 defa Merkez Bankası Başkanı değişince bizim telaşlarımız hala sürüyor.”

“SAYIN CUMHURBAŞKANIMIZ SİZİ ARAYIP ‘200 PUAN ÇOK, 100 PUAN ARTIRALIM’ DİYOR MU?”

İYİ Parti Gaziantep Milletvekili Mehmet Mustafa Gürban, “Kur muhafazalı mevduat hesaplarından kurtulmak için tek planımız faiz arttırmak mı yoksa öbür A, B, C planlarımız var mı? Takımınızla bir arada Merkez Bankasında siz bir karar alırken sayın Cumhurbaş kanımızın müdahalesi oluyor mu? Örneğin, siz 200 puan faiz arttırmak istediğinizde sayın Cumhurbaşkanımız sizi arayıp ‘200 puan çok, 100 puan arttıralım’ diyor mu” diye sordu.

“TÜRKİYE’DEKİ ENFLASYON O DENLİ DIŞARIDAN FALAN DEĞİL, BAL ÜZERE İÇERİDEN BAL ÜZERE YERLİ VE MİLLİ”

CHP Genel Lider Yardımcısı, Tekirdağ Milletvekili ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak, “Burada tartışılan bir hususa değinmek istiyorum. Bu ‘enflasyon içeriden mi dışarıdan mı hükümetten mi yoksa yurtdışından mı geliyor’ sorununa. Artık, Mart 2022’de besin enflasyonuna bakıyorum, dünyada bu, Rusya-Ukrayna savaşından sonra besin enflasyonu zirve yapmış, Mart 2022’den bu yana da yüzde 24 düşmüş. Pekala, tıpkı dönemde bizde besin enflasyonu ne olmuş? Yüzde 116 artmış. Hasebiyle, bu Türkiye’deki enflasyon o denli dışarıdan falan değil, bal üzere içeriden, bal gibi yerli ve ulusal, yönetenlerin yanılgısının sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Zati dünyada enflasyonda birinci 5’teyiz, Sudan ve Arjantin ile birlikte ve bizim son bir aydaki enflasyonumuz, dünyadaki 92 ülkenin yıllık enflasyonundan daha fazla. Hasebiyle çıkıp burada, artık ‘Bizdeki enflasyon dışarıdan’ demenin gerçekle hiçbir ilgisi, alakası yoktur” eleştirisini yaptı.

“KIYIMA UĞRAYAN MERKEZ BANKASI MENSUPLARI VAR”

Öztrak, Erkan’a, “Merkez Bankasının kanununda ‘Merkez Bankasının merkezi Ankara’dadır’ muharrir. Şu anda Merkez Bankasının İstanbul’a taşınan üniteleri var ve bu çerçevede sahiden kıyıma uğrayan çok değerli Merkez Bankası mensupları var. Dolayısıyla bu mevzuda ne yapmayı düşünüyorsunuz” diye sordu.

“NET REZEVRV 67 MİLYAR DOLAR”

CHP Sözcüsü Öztrak, Erkan’a 125,5 milyar dolarlık Merkez Bankası rezervinin olduğu telaffuzunu hatırlatarak, “Ama bunlar brüt rezerv. Swaplar hariç net rezervlere baktığımız vakit buradaki açığımız artmaya devam ediyor ve swaplar hariç net rezervlerimiz yaklaşık 67 milyar dolar. Son bir haftada on gün içinde bu açığın 8 milyar dolar civarında arttığını hatırlıyorum. Bu net rezerlerin sizin için hiçbir manası yok mu ve swaplardaki bu artışla birlikte ortaya çıkan brüt rezerv artışının sürekliliği konusunda ya da verdiği itimat konusunu nasıl değerlendiriyorsunuz” sorusunu yöneltti.

“2023 YILININ BİRİNCİ YARINDAN VEREBİLECEĞİMİZ SAYILAR ŞUNLAR; MERKEZ BANKASI KMM DAYANAĞINI 90 MİLYAR TL, HAZİNE 60 MİLYAR TL”

Erkan, KKM’nin maliyetine ait yöneltilen sorulara; “2023 yılının ilk  yarısından bağlayıcı olmayacak formda verebileceğimiz sayılar şunlar; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından KKM takviyesinin yaklaşık 90 milyar TL; Hazine tarafında da bu 60 milyar TL. Hasebiyle Hazine bize temmuz ayında aktarıldığı için bu da bizden çıkacak bir ödemedir. Bu sayılar bağlayıcı olmadığını hatırlatmak isterim” karşılığını verdi.

“CUMHURBAŞKANIMIZ BİLİME HARİKULÂDE KIYMET VE KIYMET VEREN BİR LİDERDİR”

Erkan, “Faiz oranı 100 baz puan, 500 baz puan artırıldı diye kamuoyuna açıklanan sayının gerisinde günler, tahminen aylar süren ve alanında en âlâ uzman olan teknik arkadaşlarımızın çalışmaları var. Kendisiyle yakın çalışan ve benim de tanıdığım herkes bilir ki sayın Cumhurbaşkanımız bilime inanılmaz kıymet ve değer veren bir liderdir” dedi.

“GÜNDEMİMİZDE NE SIFIR ATMA NE DE 500’LÜK BANKNOT VAR”

500 TL’lik banknot ve paradan sıfır atılması tezlerine ait olarak Erkan, “Şu anda gündemimizde ne sıfır atma ne de 500’lük banknot var. Üst kıymetli banknota gereksinim duyulup duyulmadığına hem makroekonomik ve finansal tahliller hem de teknik olarak yapılan değerlendirmenin sonucuna nazaran belirlenmektedir. E9 emisyon kümesi banknotların kupür bedellerine ait olarak 2009, 2021 periyodundaki gerçekleşmeler öngörülerle paralel olmuş, bugünkü kupür dağılımının doğruluğunu ortaya koymuştur” karşılığını verdi.

“NET REZERVLER ONLARDA DA GÜZELLEŞME GÖRÜYORUZ”

Öztrak’ın net rezerv açıklamaları üzerine Erkan, “Sayın Öztrak, swap hariç net rezervler onlarda da güzelleşmeyi görüyoruz. Yalnız siz de çok net biliyorsunuz, bankacılık sisteminde şu an TL kredileri önde olduğu için yabancı paradan TL’ye swaplamadan ötürü bunların belirli bir noktada olağanlaşmaya gidene kadar bu biçimde devam etmesi lakin güzelleşerek devam etmesi sorun değildir” dedi.

“DOLAR KURU AMACIMIZ YOK”

Merkez Bankası’nın döviz kuru iddiasına ait Erkan, “Daha önce dediğim üzere dolar kuru amacımız yahut varsayımımız yok lakin şunu söyleyebilirim ki şu an halihazırda yurtdışından bize gelen milyar dolarlık direkt yatırım teklifleri var” diye konuştu.