Daha Âlâ Yargı Derneği Lideri avukat Mehmet Gün, 1 Eylül’de başlayacak yeni isimli yıl öncesi sivil anayasa çalışmalarına yönelik değerlendirmelerde bulundu. Avukat Gün, “Ekonomik istikrar için daha güzel yargı ve sivil bir anayasa kaide. Devlet yöneticilerinin kararlarında bir istikrar olmalı; karar evrelerinde hukuka uygun bir halde ilerlemeleri lazım. Süreç bu türlü ilerlerse idarede istikrar olur ve akabinde iktisatta istikrarı tutturabiliriz. Biz anayasa yazmak üzere yola çıkmadık. Sivil bir anayasa nasıl yapılabilir, bu mevzuda farkındalık nasıl oluşturulur, toplumdaki farklı görüşler ortaya nasıl çıkarılır, toplumsal uzlaşma nasıl sağlanır üzere mevzularda çalışmak istiyoruz” dedi.
Türkiye, 1 Eylül Cuma günü, cumhuriyetin birinci 100 yılının son isimli yılına girecek. İsimli yıl açılışlarının, yargı ve hukuk dünyasını kıymetlendirme, eleştirme, geleceğe ait ileti verme açısından değerli olduğunu söyleyen avukat Gün, Daha Uygun Yargı Derneği olarak bu yıl, cumhuriyetin ikinci yüzyılını yeni bir sivil anayasa ile taçlandırmak için çalışmalara başladıklarını lisana getirdi. Ekonomik istikrarın sağlanabilmesi için idarede istikrarın sağlanması gerektiğini vurgulayan Gün, bunun için halkın faal bir formda kendisini temsil ettiği bir anayasanın gerekliliğinden bahsetti. Böylece idare kademesindekilerin yargı ve anayasa yoluyla denetlenebileceğini, bu durumun evvel idarede istikrarı akabinde iktisatta istikrarı getireceğini söyledi. Türkiye’de bulunan her vatandaşın sivil anayasaya katılabileceğinin altını çizen Gün, bu yüzden önceliklerinin metodoloji yasası çıkartılması olduğunu vurguladı.
Sivil anayasa çalışmalarının, dernek üyesi olması gerekmeden, iş dünyası, STK’ler, akademi, medya ve ilgili bölümlerin iştirakine açık olacağı da bildirildi.
“TÜRKİYE’NİN ÇÖZÜLEMEMİŞ EN KIYMETLİ SORUNU YARGI SORUNUDUR”
Her yıl 1 Eylül tarihinde isimli yıl başlangıcına istinaden yargı ve hukuk topluluğu için değer arz eden merasimler düzenlendiğini söyleyen Gün, “Yargının problemlerini, tahlil tekliflerini, muhtaçlıklarını söz edebildiğimiz, ülkedeki hukuka yönelik gelecek planlarını yapabildiğimiz bir periyoda giriyoruz. Biz de Daha Düzgün Yargı Derneği olarak her yıl bu devirde belli bir bahse odaklanarak açıklama yapıyoruz. Bu sene cumhuriyetimizin 100’üncü yıl dönümü, 29 Ekim’de 1’inci yüzyılımızı bitirmiş olacağız. Biz dernek olarak bu yıl ne çalışacağımız ile ilgili çok düşündük ve memleketimizin birinci asrındaki en kıymetli meselesine değinmemiz gerektiğine karar verdik. Türkiye’nin en kıymetli sorunu şu anda iktisat olarak gözüküyor. Bu iktisat probleminin ardına baktığımız vakit ise idare istikrarsızlığı ortaya çıkıyor. Tüm bunlara ek olarak tarihçilerimizin de mutabık olduğu üzere Türkiye’nin çözülememiş en değerli sorunu yargı sıkıntısıdır. Yargı, dernek olarak üzerinde çalıştığımız bir sorun olduğu için cumhuriyetimizin ikinci yüzyılına girerken bu bahiste bir çalışma yapma gayesiyle anayasa alanına değinmek istedik” diye konuştu.
“AMACIMIZ SÜRDÜRÜLEBİLİR YARGI BAĞIMSIZLIĞINI SAĞLAMAK”
Avukat Gün, “Dernek olarak, dünyanın en uygun yargılarından birine sahip olmak için özel olarak bu alanda yıllardan beri çalışıyoruz. 2021 yılında A’dan Z’ye Türk Yargı Islahatı isimli bir eser yayınladık. Dünyada ve Türkiye’de tartışmaya açtığımız bu eser çok büyük kabul görüyor. Yargı ıslahatı ile alakalı son çalışmamız ise sürdürülebilir yargı bağımsızlığını sağlamak. Sürdürülebilir yargı bağımsızlığı da memleketimizin yeni bir sivil anayasa sorunu olarak ortaya çıkıyor. Şayet halk mecliste adil olarak temsil edilmez ise mecliste oluşacak yapılarla anayasa kolay kolay değiştirilebilir, yargı bağımsızlığı çarçabuk ortadan kalkabilir. Bu türlü bir anayasa en başta idarede istikrarı sağlayacak, idarede istikrar; ekonomik istikrarı sağlarken, iktisatta istikrar; refahımızın artmasına vesile olacak. Cumhuriyetimizin çok büyük muvaffakiyetler elde ettiği eğitim, sıhhat, ulaşım, irtibat üzere alanlarda daha düzgününü yapabiliriz ama bunu gerçekleştirebilmek; fırsat eşitliği, hukukun üstünlüğü üzere çözülemeyen hususları çözebilmek için sivil anayasa gerekiyor” sözlerini kullandı.
“ÜLKE ÇAPINDA BİR FARKINDALIK ÇALIŞMASI YAPILMASI GEREKİYOR”
Avukat Gün, kelamlarına şöyle devam etti:
“Anayasa yapmak kolay bir şey değil; biz anayasa yapmak üzere yola çıkmadık. Sivil bir anayasanın nasıl yapılabilir, bu hususta farkındalık nasıl oluşturulur, toplumdaki farklı görüşler ortaya nasıl çıkarılır, toplumsal uzlaşma nasıl sağlanır üzere hususlarda çalışmak istiyoruz. Ama en başta ülke çapında bir farkındalık çalışması yapılması gerekiyor; bütün sıkıntılarımızın temelinde anayasa olduğunu bilinmesi, anayasayı da uzlaşarak yapmamız gerektiği konusunda şuur oluşturulması lazım. İş, hukuk dünyası, akademisyenler, sivil toplum kuruluşları ile bu husustaki çalışmalarımızı yapıp sivil anayasanın altyapısına büyük bir katkıda bulunmak istiyoruz.”
“SİVİL ANAYASA İÇİN METODOLOJİ YASASI OLUŞTURULMASINI ÖNERİYORUZ”
2017’de yılında üyelerin katkısıyla Türkiye’nin Orta Demokrasi Sıkıntıları ve Tahlil Yolu isimli bir kitap yayımladığını söyleyen Gün, “Orada da sivil anayasa konusuna değinmiştik. Daha evvel mecliste sivil anayasa için bir gayret olmuştu. Toplum 2 yıl kadar hayli bir birikim yaptı; herkes Ankara’ya gidip görüşlerini aktardı. Lakin anayasa üretim çalışmaları sonuçlanmadı ve boşa gitmiş oldu. Biz o vakit Türkiye’nin en kıymetli problemlerinden birisi olan sivil anayasanın nasıl yapılacağı ile ilgili bir metodoloji yasası çıkarmamız gerektiğini söylemiştik. Hangi bahisler nasıl tartışılır, beşerler görüşlerini nasıl ortaya koyar, farklı görüşler nasıl bir ortaya getirilir ve ortalarındaki farklılıklar nasıl giderilir; herkesin erişebileceği bir kaynak haline nasıl getirilir diye hem sekretaryası hem de kaynakları muhakkak bir metodoloji yasası oluşturulmasını öneriyoruz. Bu sekretaryadaki çalışmaları yönetecek olan kişinin de tarafsız ve uzlaştırıcı olması gerekiyor” dedi.
“SİVİL ANAYASA DAYATILAMAZ, UZLAŞMA İLE OLUŞTURULUR”
Sivil anayasa için metodoloji yasasının çok kıymetli olduğunu vurgulayan gün, konuyla ilgili şöyle konuştu:
“Anayasa dayatılırsa hiçbir sorunu çözmez. Türkiye’de olduğu üzere makul bir mühlet sonra meseleler tekrar karşımıza çıkar. Biz sivil anayasa derken uygar kaidelerde, uzlaşarak yapmamız gereken bir anayasadan bahsediyoruz. Anayasalar dayatılamaz lakin uzlaşarak oluşturulabilir. Bir ülkenin anayasasını o ülkenin mensupları yapar. Sivil anayasa diyor isek o ülkenin mensupları uygar koşullarda birbirine dayatma yapmaksızın karşısındakini dinleyerek uzlaşarak anayasa yapar. Bunun içinde 85 milyon şahıstan anayasaya ilgi duyan herkes görüşlerini söyleyebilmeli ve bunlar için karşılık bulabilmeli. Bu türlü bir çalışmayı yapmak kolay değil. İlgi duyan herkesin hiçbir kısıtlama olmaksızın kederini anlatması, karşıdakini anlaması ve uzlaşması lazım. Tüm bunlar için metodoloji yasasının çok kıymetli olduğunun altını çizmek istiyorum.”
“DERNEK OLARAK BİR ANAYASA KOMİTESİ OLUŞTURMAYA KARAR VERDİK”
Avukat Gün, “Biz dernek olarak siyaseten tarafsız bir fikir kuruluşuyuz. Ülkemizi seviyor, hukukun üstünlüğü ve yargı bağımsızlığı yoluyla dünyanın en ileri ülkelerinden biri olmasını istiyoruz. Ülkemizin meselelerini kendimize sıkıntı edindik, çalışıyoruz. Bu tahlilleri oluşturmak için, fikirlerimizi paylaşmak, bunları bir çerçeveye oturtmak lazım. Biz dernek olarak bir anayasa kurulu oluşturmaya karar verdik. Bu kurulu isteyen herkesin katılabileceği ve başvuracağı bir komite haline getirmek istiyoruz. Birlikte, tahlil üretip bunu sivil anayasa olarak sonuçlandırmak maksadı ile yola çıktık; cumhuriyetimizin 2’nci yüzyılını sivil anayasa ile taçlandırmayı amaçlıyoruz” diye konuştu.
“YÖNETİMDE İSTİKRAR, İLERİ BİR HUKUK DEVLETİ VE DEMOKRASİ İLE MÜMKÜN”
Ekonomik istikrar için idarede istikrarın gerçekleştirilmesi gerektiğini belirten avukat Gün, kelamlarına şöyle devam etti:
“Ekonomik sıkıntılarla boğuşuyoruz, ekonomik istikrar için ise daha uygun yargı ve sivil bir anayasa kural. Devlet yöneticilerinin kararlarında bir istikrar olmalı; karar etaplarında hukuka uygun bir biçimde ilerlemeleri lazım. Süreç bu türlü ilerlerse idarede istikrar olur ve akabinde iktisatta istikrarı tutturabiliriz. Türkiye’nin birinci yüzyılındaki tarihi, idarede istikrarın sağlanmadığı vakitlerde iktisatta de istikrarı başaramayacağımızı bize gösteriyor. İdarede istikrarı ise yargıyı bağımsız olarak yöneticilere hesap sorabilir hale getirerek sağlayabiliriz. Biz dernek olarak yargının tam bağımsız olmasını dilek ediyoruz. Ülkemizin yargısının dünyanın en ileri yargılarından biri olmasını istek ediyoruz. Bunu sağlayabilmek için de 9 ana başlıkta A’dan Z’ye çok kapsamlı teklifler yayınladık. Orada anayasada yargıya ait kararlara de yer verdik. O kararlarla Türkiye’nin yargısı harika ve hesap verilebilir bir hale gelebilir.”
“SÖYLEDİKLERİM ASLA ÜTOPİK DEĞİL”
Sivil anayasanın Türkiye’de hayata geçirilmesinin gerçekliği ile ilgili niyetlerini de paylaşan Gün, durumun ütopik olmadığını ve kurallara uyularak kısa müddette gerçekleştirilebileceğini belirtti. Gün, “Bazılarımız için ütopik görülen şeyler benim üzere beşerler için değil. Hasebiyle bu husustaki görüşlerimizi bir ortaya getirip nitekim bunun yapılabileceğini göstermemiz lazım. Benim söylediklerim asla ütopik değil; oluşturduğumuz A’dan Z’ye Türk Yargı Reformu’ndaki yenilikçi tahlil tekliflerini, dünyadaki bütün sistemlerle karşılaştırdık ve benzerilerini bulduk hatta bizim kimi taraflarımız onlardan daha güzel. O yüzden bunu yapamamamız için hiçbir sebep yok” diye konuştu.
“SİVİL ANAYASA ÇALIŞMAMIZ HER KISMA AÇIK”
Avukat Gün, kelamlarına şöyle son verdi:
“Oluşturacağımız bir ‘Sivil Anayasa Komisyonu’ ile ülkemizin temel sıkıntılarını tartışacak, tekliflerimizi kamuoyuna duyuracağız. Komiteye derneğimiz üyesi olması gerekmeden iş dünyası, STK’ler, akademi, medya ve ilgili bölümlerden üye kabul edilecektir. İlgilenenler katılmak için başvurabilirler. Mart 2022’de başlattığımız, 13 vilayette iktisat ve hukuk dünyasını bir ortaya getirdiğimiz, seçimler öncesinde orta verdiğimiz ‘Ekonomi ve Hukuk Buluşmaları’nı, sivil anayasaya odaklanarak sürdüreceğiz. Sivil anayasa üretiminin değişik istikametlerine odaklanan ulusal ve memleketler arası konferans, çalıştay ve gibisi etkinlikler düzenleyeceğiz. Cumhuriyetimizin birinci yüzyılının son isimli yılının, A’dan Z’ye bir yargı ıslahatı ile sivil bir anayasa gerekliliğinin her kesim tarafından ciddiye alınıp uzlaşma ile en yeterli sonuca varıldığı bir çalışma yılı olmasını dilerim.”
