Filenin Sultanları’nın Pazar günü kazandığı şampiyonluk, tarihinde birinci defa ulusal ekipler düzeyinde Avrupa’da zafer kazanan Türkiye’nin kapısını uzun vakittir çalıyordu. Pekala Türkiye’yi bu zafere taşıyan seyahatin art planında ne var?
Türkiye’de bayan voleybolu, sporseverlere şampiyonluk hayallerini birinci defa 2000’lerin başında kurdurtmaya başladı.
Neslihan Demir, Hasret Özçelik, Natalia Hanikoğlu, Gülden Kayalar ve Esra Gümüş isimlerin yer aldığı takım 2003’te finalde Polonya’ya kaybetti. Fakat bu kayıp bile başlı başına bir muvaffakiyet manasına geliyordu.
“Filenin Sultanları” unvanı ile anılmaya başlayan bayan voleybol ulusal grubu, 2011, 2017 ve 2021 yıllarında tepeyi zorlasa da üçüncülükler elde etti.
2019’da finalde Sırbistan’la karşılaşan Filenin Sultanları, Avrupa şampiyonluğuna bir sefer daha çok yaklaştı lakin bir sefer daha ikinci oldu.
Eda Fazilet, Melissa Vargas, Ebrar Karakurt, Gizem Örge, Zehra Güneş ve Hande Baladın üzere değerli oyunculara sahip ekip, dört sene sonra Sırbistan’la 2019’un rövanşı niteliğinde bir finale çıktı.
Filenin Sultanları, Brüksel’de oynanan finali nefes kesen bir geri dönüşle kazandı.
Socrates Mecmua’nın spor muharrirlerinden ve spikerlerinden Emre Yazıcıol’a nazaran, “Türkiye’nin 20 yıllık hayali bu defa gerçek oldu”.
Bu son zaferle birlikte Türkiye hem Avrupa şampiyonu unvanını kazandı hem de dünyanın en başarılı bayan voleybol kadrosuna sahip oldu.
Kısa mühlet evvel Milletler Ligi’nde şampiyon olan ve dünya sıralamasında bir numaraya yükselen ulusal grubun bu büyük muvaffakiyetinin adımları uzunca bir müddettir duyuluyordu.
Peki bu muvaffakiyet ne kadar kıymetli ve hangi doğrular başarıyı getirdi? Ve de ne kadar uzun ömürlü olabilir?
Türk ekolü
Spor editörü ve Açık Radyo programcısı Burcu Biçer, Avrupa Şampiyonaları’nın, voleybolda olimpiyatların akabinde en şiddetli turnuva olarak kabul edildiğini söylüyor. Bunun nedeni ise dünya sıralamasında üst sıralardaki pek çok kadronun Avrupa’dan olması.
Türkiye’nin yarı finalde yendiği İtalya son Avrupa şampiyonu. Finalde devirdiği Sırbistan ise 2019 Avrupa ve 2022 dünya şampiyonu.
Biçer, en dişli rakipler olarak gösterdiği iki ülkeye karşı alınan bu zaferlerin, yıllardır mani oluşturan mental eşiğin aşılmasını sağladığını söylüyor.
Filenin Sultanları’nın artık alana hem dünya birincisi hem de Avrupa şampiyonu bir ekip olarak çıkacağını vurgulayan Biçer, “İlk kere favori gösterildiği bir turnuvada beklentileri karşıladılar” diyor.
Eski ulusal voleybolcu ve voleybol yorumcusu Burcu Hakyemez de Türk voleybolunun hem ulusal lig hem de ulusal kadro düzeyinde istikrarıyla yükselen bir grafik çizdiğine işaret ediyor ve dünya çapında yabancı oyuncuların Türkiye liginde oynayıp kendilerini geliştirmek istediğine dikkat çekiyor.
Hakyemez, uzun yıllardır voleybolda Rus, Brezilya ve Asya üzere çeşitli ekollerin yanında Türk ekolünün de gelişebileceğine dair işaretlerin olabileceğini belirterek “Artık bence o ekolü oluşturduk” diyor.
Hakyemez’e nazaran Türk ekolünün bariz özelliği de orta oyuncuların skorer karakterde oyuncular olmaları.
Türkiye’nin tam manasıyla bir grup oyunu oynadığını söz eden Hakyemez, “Bazen Asya ekolü üzere çok hızlıyız lakin bazen de Rus ekolü üzere oyunu çok yüksekten oynuyoruz” diyor.
‘Planlı ve şuurlu yatırımlar var’
Türk voleybolunun yıllardır bilhassa bayanlarda kaydettiği muvaffakiyet yalnızca ulusal kadrolardan ibaret değil.
CEV Bayanlar Şampiyonlar Ligi 2022-23 döneminde yarı finale kalan dört gruptan üçü Türkiye ligindendi.
Fenerbahçe Opet’i yenen Vakıfbank, İtalyan temsilcisi Igor Gorgonzola Novara’yı deviren Eczacıbaşı Dynavit ile finalde karşılaştı. Eşleşmede kupayı kaldıran taraf Vakıfbank oldu.
Bu istikrarlı başarıyı yaratan sebepler, voleybol yorumcularına nazaran bu spora yapılan planlı ve şuurlu yatırımlarda saklı.
Eczacıbaşı ve Vakıfbank ile büyüyen Türk kulüp rekabetine daha sonra Fenerbahçe de katıldı. Bu da altyapıları ve akabinde A kadrolarına yansıdı.
Hakyemez, kendi sporculuk yıllarında ülkeye gelen kaliteli yabancı antrenör ve oyunculardan da çok şey öğrendiklerini ve daha sonra da onlarla yarışır hale gelebildiklerini belirtiyor:
“Türk oyuncusu altyapıda yetişip üst yapıya çıktı. Lakin takımda yer alamaması bir periyot en büyük zahmetlerden biriydi.
“Yabancı oyuncularla birlikte artan idman kalitesi Türk oyuncuların, yabancı oyuncularla baş tutmaya başlamasını beraberinde getirdi.
“Gözde Kırdar, Neslihan Demir, Eda, Esra üzere isimler, kendi gruplarına inanılmaz paralara transfer olmuş yabancı oyuncular yerine takıma girip, sorumluluk aldılar.
“Bu sorumlulukla da bütün dönemi geçirdiler ve muvaffakiyetlerini ulusal kadroya yansıttılar. Türk oyuncusu sorumluluk ala ala ulusal kadrosu da bir yere getirdi.”
Takımlarda oluşan takım ruhunun yalnızca takımdaşlıktan ibaret olmadığını, “abla-kardeş” bağının geliştiğini anlatan Hakyemez, “Ablalarımıza olan hürmetimiz, küçüklerimize olan sevgimiz çok kıymetli. Ablaların yol göstermesi ve küçüklerin bunları ciddiye alması muvaffakiyetin en büyük sebeplerinden birisi” diyor.
Yazıcıol da, Eda Fazilet ve Naz Aydemir Akyol üzere başarılı ve takımlarda uzun müddetler yer alan oyuncuların rol modeli haline geldiğine dikkat çekerek, “Neslihan Demir’in gerisinden gelen ufuk açan oyuncuların ulusal kadro formasını terletmesiyle istikrar sağlandı” diye konuşuyor.
‘Linçlere yaptıkları işle yanıt vermek motivasyon kaynağı’
Açık Radyo’dan Burcu Biçer’e nazaran, öteki spor kısımlarında bayanlara yönelik bir inançsızlık kelam konusu. Fakat bu voleybol için geçerli değil, bilakis genç kızlar için bir fırsat alanı.
Spora ilgi duyan kız çocuklarının küçük yaştan itibaren voleybola yönlendirildiğini söz eden Biçer, ülkede hala voleybol dendiğinde akla birinci gelen bayan sportmenler olduğunu söylüyor:
“Kadınlar da bu sporu en düzgün halde yapabildiklerini gösteriyorlar.”
Biçer’e nazaran voleybol kadrosunun bu başarılarında yalnızca bir sportif zafer değil, daha fazlası var.
Şampiyonadan çabucak evvel Ebrar Karakurt, toplumsal medya hesabından “Savaşa savaşa kazanıyoruz” sözlerinin yer aldığı bir paylaşım yaptı. İsmi “Abdülhamid Denge” olan bir kullanıcı da “Müslüman Türk Milleti olarak sana tahammül etmeye devam ediyoruz…” yorumunda bulundu.
Karakurt ise bu kullanıcıya “Boş yapma Abdülhamid” diyerek karşılık verdi.
Bu diyaloğun akabinde dönen tartışmalara açıklık getiren Karakurt, “Söz konusu arkadaşımızın ismi Ahmet, Mehmet yahut Berke olabilirdi. Husus öteki yerlere çekilmeye çalışılıyor. Pazar günü büyük bir maçımız var, ona konsantreyim” dedi.
Milli voleybolcu toplumsal medyada homofobik taciz ve akınlara amaç oldu.
Karakurt’un bu diyaloğun akabinde karşılaştığı baskıları anımsatan Biçer, “Takımın çok çalışmasının, gerideki teknik grubun yanında bu linçlere ve baskılara en düzgün yaptıkları işle yanıt vermek motivasyon kaynaklarından biriydi bence” diye devam ediyor.
‘Sporda muvaffakiyet yakalayan ülkelerde de bu türlü ilerler’
Peki bu başarıyı yalnızca kuşağa bağlamak mümkün mü? Ya da diğer bir sözle bu muvaffakiyet, yanlışsız oyuncuların hakikat vakitte hakikat hocayla bir ortaya gelmesinden mi ibaret?
Socrates Dergi’den Yazıcıol, “İstikrarlı bir formda oyuncu yetiştiren, voleybolun sevildiği ve voleybola yatırım yapıldığı ülkede başarıyı bekleyebilirsiniz” diyor ve şöyle devam ediyor:
“Jenerasyonla ilişkilendirmek çok gerçek değil. 2019’da da Avrupa finali oynadık. Orada da kupaya yakındık. 2012’de Olimpiyatlar’a gittik. Oyuncular değişti. Yeni oyuncular çıktı. Belirli bir çıta daima oldu. Rastlantısal bir muvaffakiyet değil. Kolektif şuurun gelişmesiyle birlikte arttan gelenlerin yol açan oyuncuları takip etmesiyle birlikte muvaffakiyetin kanıksanması ve daha uygununu yapma gayretinin olduğu bir gerçek. Bu rastgele bir sporda muvaffakiyet yakalayan ülkelerde de bu türlü ilerler”
Biçer başarıda nesillerle birbirine aktarılan kültür ortasında bir bağ olduğu görüşünde.
“2000’li yılların başında Neslihan Demir, Naz Aydemir Akyol ve öteki oyuncularla birlikte oluşan kültürün artık nasıl kullanılacağını öğrenmekle devam ediyor. Bu neslin ve ondan sonra gelenlerin de bu istikrarı korumak için bir tertip oluşturacağını düşünüyorum” diyen Biçer, değişim ve dönüşümün muvaffakiyetlerin gelmesiyle, o başarıyı sahiplenmekle ve tecrübelerle mümkün olduğunu söylüyor:
“Bu süreçler her vakit aktarıldı ve bugün Ebrar, Zehra, Elif, Vargas, Hande kuşağının öne çıkardığı his cüretle sonuca ulaştı.”
Biçer’in saydığı isimler yalnızca alanda değil, saha dışında da toplumsal hususlardaki hal ve duruşlarıyla sembolleşen atletler.
Eda Erdem’in örgülü saçlı, sıkılı yumruklu pozunun birçok duvarda poster olması bunun örneklerinden birisi.
Biçer, “Eda Erdem’in liderlik anlayışı, Ebrar ve Vargas’ın kimlik temsiliyetleri, Birincinin ve Elif’in mizahlı ‘en yeterli arkadaşlar’ olarak takılması. Çok çalışmanın teknik takımın tesiri dışında bu türlü bir tarafın olmasının da tesirli olduğunu düşünüyorum” diyor.
Sürdürülebilirlik
Hakyemez ise voleybolda muvaffakiyetin sürdürülebilir olmasının altyapıyla hakikat orantılı olduğunu söylüyor ve altyapıya antrenör dayanağı gerektiğini ehemmiyetini vurguluyor.
Yazıcıol, geriden gelecek oyuncuların bu muvaffakiyet sayesinde artık daha fazla özgüvenli olacağını, Türkiye’nin artık “winner” yani kazanan ruha sahip bir anlayışa sahip olacağını ve Fenerbahçe, Eczacıbaşı ve Vakıfbank rekabetiyle halihazırda çok üstdüzeyde olan ligin düzeyinin daha da yükseleceğini söylüyor.
Filenin Sultanları’nın bir modülü olmanın çok büyük bir kıvanç kaynağı haline geldiğini savunan Yazıcıol, “Çok daha fazla aile çocuklarını voleybola yönlendirecektir. Bu nedenle muvaffakiyetin sürdürülebilirliği ile ilgili optimist olmak mümkün” diyor.
Kupa zaferinin akabinde Türkiye Voleybol Federasyonu Lideri Mehmet Akif Üstündağ’a yeni gayeleri soruldu.
Üstündağ ise, “Dünya 1 numarası, Avrupa’nın şampiyonu. Sırada kaldı Olimpiyat. İnşallah orada da kürsüde yer alacağız, İstiklal Marşımızı her yerde söyleteceğiz” karşılığı verdi.
Türk voleybolseverler, 2023 Paris Olimpiyatları’nda bu maksadın gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini daima birlikte, biraz daha fazla itimatla izleyecek.
