DAHA sağlıklı olduğu düşünülerek tüketilen bitkisel eserlerin uzun vadeli kronik tesirlerinin yanı sıra, planlı ya da hemen yapılması gereken ameliyatlarda da ölümcül riskler olabiliyor. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Anestezi ve Reanimasyon Anabilim Kolu’ndan Dr. Öğr. Üyesi Aylin Nizamoğlu, epeyce temiz olarak bilinen, daha sağlıklı olma yahut zayıflama maksadıyla kullanılan sarımsak, yeşil çay, kiraz sapı çayı üzere eserlerin, önemli kanamalara sebep olabildiğini, sinamekinin bağırsak delinmesine bile yol açabildiğini söyledi. Bilhassa planlanmış ameliyatı olan hastaların, kullandıkları bitkisel eserleri tabiplerine kesinlikle söylemesi gerektiğini de kaydeden Dr. Nizamoğlu, “Bu eserlerin kan sulandırıcı tesiri, ameliyat öncesi yaptığımız rutin testlere de yansımıyor. Her şey olağan görünürken hasta ameliyat sırasında beklenmedik bir formda kanayabiliyor. ya da kalp ritmini, tansiyonu bozan tesirleri oluyor. Genç, sapasağlam hastalarda ameliyat sırasında kalp durması yaşanabiliyor, onu düzeltmek için verdiğimiz ilaçlar da tesirini geç gösteriyor. Çok fazla sarımsak tükettiği için beyin kanaması geçiren hadiseler bildirilmiş literatürde” dedi.
KUŞBURNU ÇAYI DEĞİL, KURŞUN ZEHİRLENMESİ
Dr. Nizamoğlu, “Örneğin çok işlek bir otoyolun etrafından topladığınız kuşburnunu kışın şifa olsun diye C vitamini diye tüketiyorsunuz. Lakin yüksek oranda kurşun içeriyor ve aslında kurşun zehirlenmesine sebep oluyorsunuz” dedi. Bitkisel eserlerin yalnızca Türkiye’de değil dünyada da çok moda olduğunu söyleyen Dr. Nizamoğlu, “Genç kuşağın tamamı, bir halde daha fit görünmek istiyor. Birincil kullanım alanı zayıflama emelli. Oburu ise kanserli hastalar ki bu alan biraz daha suistimale açık maalesef. Suçsuz diye tüketilen bitkisel eserlerin bir kısmı aslında kanser ilaçlarının aktifliğini azaltıyor ve siz, yarar görmek istiyorken tedavinizi tehlikeye atmış oluyorsunuz” diye konuştu.
KANDAKİ TROMBOSİT İŞLEVİNİ BOZUYOR
Ülkemizde gözden kaçan en kıymetli noktalardan birinin de bu eserlerin ameliyat esnasında yarattığı tesirler olduğunu belirten Dr. Nizamoğlu, şunları söyledi: “Anestezi alacak ya da ameliyat olacak hastalarda ziyanı kesin olarak kanıtlanmış birkaç tane bitki var. Yeşil çay, sarımsak üzere çok sık kullanılan bitkiler. Bunlar kanama bozuklukları yapıyor. Üstelik bu, olağanda her ameliyat öncesi yaptığımız rutin testlerde de kendini aşikâr etmiyor. Bu testleri bozmayacak bir formda tesir yaratıyor. Kanamalardaki en büyük sorun pıhtılaşma molekülü olan trombosit. Biz rutinde yalnızca bunun kandaki sayısına bakıyoruz. Sarımsak ya da yeşil çay, trombosit sayısını bozmadan, işlevini bozuyor.”
AMELİYAT SIRASINDA ANİ KALP DURMASI YAŞANABİLİYOR
Özellikle karışım biçiminde satılan yaprakgillerden bitkisel eserlerin, sağlıklı insanlarda dahi ameliyat sırasında kalbi durma noktasına getirebildiğini de belirten Dr. Nizamoğlu, “Zayıflama çayı diye satılan, içeriği çok da soru işareti olan birtakım karışımlar var. Onlarda çok görüyoruz bunu. Ameliyat sırasında ani ritim bozuklukları ve ani vefatlar olabiliyor genç hastalarda bile. Bu eserlerde muhtemelen bir vakitler FDA tarafından zayıflama ilacı diye çıkarılan sibutramin unsuru, kalbe tesirleri nedeniyle piyasadan çekildi. Bitkisel eser karışımları içinde sibutramini katıştırmaya devam ediyorlar. Bu da kalp üzerinde önemli aritmiler yapıyor. Bize geliyor, sağlıklı, genç bir hasta, hiçbir sorun yok. Lakin biz anestezi ilaçlarını olağan dozlarda verdiğinizde, ansızın ani bir halde ya önemli ritim bozuklukları oluyor ya da neredeyse kalbi duruyor. Bunu düzeltmek için uyguladığımız ilaçlara da çok geç karşılık alabiliyoruz. Çok genç yaşta, hiç yoktan yere önemli organ yetmezliklerine sebep olabiliyor” dedi.
BEYİN KANAMASINDAN BAĞIRSAK DELİNMESİNE ÖNEMLİ RİSKLERİ VAR
Bitkisel eser kullanmanın kendisinin “ameliyat gerektirecek” önemli tablolara neden olabildiğini de kaydeden Dr. Nizamoğlu, şöyle devam etti: “Bildirilmiş hadiseler da var, çok fazla sarımsak kullandığı için durduk yerde beyin kanaması geçiren hadiseler bildirmiş literatürde. ya da bizde de kabızlık için sıkça kullanılan ve zayıflama eserlerinde de bulunan sinamekinin, bağırsakların zaten delinmesine yol açtığı görülmüş. Sarımsak, olağan yemeklerin içinde tükettiğimizde manalı bir tehlike oluşturmuyor. Fakat yararlıdır diye günde bir baş sarımsağı tablet üzere yutanlar var. İşte o bireylerde 1 hafta 10 gün sonra trombosit işlevleri bozulmaya başlıyor. Yeşil çayı ise günde 2 fincandan daha fazla tüketmemek gerekiyor. Lakin yanında sarımsak ya da diğer eserler kullanılıyorsa, o da işi değiştirir. Ayrıyeten kronik hastalıklar için daima kullanılan ilaçlar da kelam konusu ise, muhtemel etkileşimler açısından tabibe istişareden bardak bardak ya da diğer formda bir eser kullanmamak gerekiyor” formunda konuştu.
“PAPATYA DİYE SATILANLARIN BİRDEN FAZLA TIBBİ PAPATYA DEĞİL”
Yapraklı bitkiler için asıl sorunun, “ürünün hakikaten o bitki olup olmadığını tespit etmenin neredeyse imkansız olması” biçiminde özetleyen Dr. Nizamoğlu, kelamlarını şöyle noktaladı: “Nereden alıyoruz? Hakikaten o bitkiyi mi alıyoruz? O bitkide bir katıştırma ya da bir bozulma var mı? Örneğin fitoterapinin değerli duayenlerinden Fazilet Yeşilada hocamızın yaptığı bir çalışma gösterdi ki aktarlarda papatya diye satılan bitkilerin yüzde 90’dan fazlası tıbbi papatya değil. Yani toplayan da satan da o bitkiyi tanımadan satıyor. Ayrıyeten yapraklı bitkiler depolarda çuvallarda saklanıyor. Fare üzere zararlılardan korunmak için fare zehri atılabiliyor. O zehir de bitkilere temas edebiliyor. Örneğin kiraz sapı çayı tüketiyorsunuz lakin kanama tesiri görülüyor; bu da bitkinin kendisinden değil de, zehirden kaynaklanıyor olabilir. Bir başka büyük sorun ise hastalar ya bu eserleri ilaçtan saymadıkları için ya da tabibim kızar dehşetiyle doktora gittiğinde, bunları kullandığını söylemiyor. Bilhassa planlanmış ameliyatı olan hastaların, kullandıkları eserleri tabiplerine kesinlikle söylemesi gerekiyor.”
