Çanakkale’deki İnkaya Mağarası’nda Paleolitik Periyoda İlişkin Alet Uçları Bulundu
ÇANAKKALE’de Paleolitik periyot (Eski/Kaba/Yontma Taş Çağı) insanlarının göçlerine ışık tutacak olan 86 bin yıllık İnkaya Mağarası’ndaki kazılarda Orta Paleolitik periyoda ilişkin saplı alet uçları bulundu. Hafriyat Lideri Prof. Dr. İsmail Özer, “Bu sene hafriyatta bulunan aletler, insan beyninin gelişiminde kıymetli evrelerden birini yansıtıyor” dedi. Çan’a bağlı Bahadırlı köyü sonları içerisindeki İnkaya Mağarası, 2016 yılında Ankara Üniversitesi Lisan ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Antropoloji Kısmı Paleoantropoloji Ana Bilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. İsmail Özer başkanlığında yapılan ‘Muğla ve Çanakkale Vilayetleri Yüzey Araştırması’ sırasında bulundu. Anadolu- Balkanlar ortasındaki Paleolitik devir insanlarının göçlerine ışık tutacak olan mağarada 2017- 2020 yılları ortasında Troya Müze Müdürlüğü başkanlığında, milletlerarası bir takımla dönemsel hafriyat çalışmaları yapıldı. Mağara, 2021’den itibaren de Cumhurbaşkanlığı kararı ile 12 ay boyunca hafriyat yapılacak alan ilan edildi. Mağaradaki hafriyat çalışmaları, bu sene 7 kişilik takımla sürüyor. Mağarada bu yılki hafriyat çalışmalarında, Orta Paleolitik periyoda ilişkin saplı alet uçları bulundu.
EN ESKİ ÖRNEKLER 3,3 MİLYON YIL ÖNCESİNE AİT
Kazı Lideri Prof. Dr. İsmail Özer, mağaranın batı bölümünde doğuya nazaran, daha çok saplı alet uçları çıkarıldığını belirterek, “Aslında uç deyince birinci başta sivri bir alet olarak algılanıyor. Lakin uçlardan kastımız herhangi bir sapa takılan alet formunun olması. Paleolitik devir aslında en eski taş alet kültürünün ortaya çıkışı ile başlıyor. Günümüzde dünyadaki en eski örnekleri, Afrika’da 3,3 milyon yıl öncesine kadar indiriliyor. Milyonlarca yıl boyunca taş aletler yalnızca birkaç modülün kırılması ile elde edilen çeşitli alet üretimiyle devam ediyor ve kendi başına kullanılıyor” dedi.
İNSAN BEYNİ İLE ALET KULLANIMI İLİŞKİSİ
İnsan beyni gelişimi üzerinden alet imaline ve kullanımına dikkati çeken Prof. Dr. Özer, “İnsan beyin gelişiminin bir evresinde; bu taş aletlerin artık farklı gereçler kullanılarak, farklı bir maksatla, daha efektif bir formda kullanılmasına dönüştürülüyor. Dünya üzerinde birinci örnekleri tahminen de bizim hafriyat yaptığımız bu periyoda denk gelen; bu taş alet formlarının sap olarak tanımladığımız kısımlarına kemik, boynuz, ağaç ya da kurutulmuş deri geçirilerek, bu taş aletin daha güçlü bir formda kullanılabilmesine müsaade veriyor. Bu birebir vakitte insan beyninin de artık daha karmaşık aletler üretebilme ya da farklı gereçleri kullanarak kendisini tabiatta daha düzgün tabir edebilme marifetinin bir göstergesi” diye konuştu.
Doğrudan insan kalıntıları üzerinden yahut insanların ürettikleri kültür kalıntılarından, besin artıklarından yola çıkılarak, insan davranışlarını yorumlamaya çalıştıklarını belirten Prof. Dr. Özer, “Bu sene hafriyatta bulunan aletler, insan beyninin gelişiminde kıymetli basamaklardan birini yansıtıyor. Bu aletlerin, taşların toprağı kazarak yumrulu besinleri bulmada, ağaç kabuklarını soymada ya da deri tabaklama üzere farklı fonksiyonlarda daha güçlü bir biçimde kullanılmasına yarıyor” dedi.
