Çmo İstanbul, “Hatay Asbest Raporu”Nu Açıkladı: 45 Numuneden 16’sında Asbest Tespit Edildi

TMMOB Etraf Mühendisleri Odası (ÇMO) İstanbul Şubesi, Hatay Asbest Raporu’nu açıkladı. İnsanların hayat alanlarından alınan 45 numuneden 16’sında asbest tespit edildiği belirtilen raporda, “Ne yazık ki bölgedeki büyük enkaz ve katı atıkların idaresi, bilime, tekniğe ve mevzuatlara uygun bir biçimde yönetilmediğinden ötürü yeni bir afete dönüşmektedir” denildi.

TMMOB Etraf Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, 6 Şubat 2023 sarsıntılarından en çok etkilenen vilayetlerin başında gelen Hatay’da 2 ve 3 Eylül 2023 tarihlerinde asbest inceleme çalışması gerçekleştirdi. Yapılan çalışmanın sonuçlarını Etraf Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi’nde kamuoyuyla paylaşıldı.

İnsanların hayat alanlarından alınan 45 numuneden 16’sında asbest tespit edildiği belirtilen raporda, buna ait özetle şu kıymetlendirme yapıldı:

“6 Şubat 2023 tarihinde 7’si büyükşehir olmak üzere toplam 10 vilayette meydana gelen depremlerehazırlıklı olunmadığı için sarsıntılar Afet’e dönüşmüştür. Lakin ne yazık ki bölgedeki büyük enkaz ve katı atıkların idaresi de bilime, tekniğe ve mevzuatlara uygun bir halde yönetilmediğinden ötürü yeni bir afete dönüşmektedir. Bu süreçte atık idaresinde yapılan tüm süreçlerin değerlendirmesi toplumun geniş bölümlerince yapılacak ve gerekli sonuçlar çıkarılacaktır. Sarsıntının üzerinden aylar geçmesine karşın atık idaresinde yapılan yanlış uygulamalardan ötürü bölge halkının ilerleyen yıllarda çok önemli halk sıhhati meseleleri ile karışılacağı, birebir vakitte bölgede atık kirlenmesi ile ekolojik yıkım tesiri oluşturacağı anlaşılmaktadır.”

Çevre mühendisi Utku Fırat ile asbest söküm uzmanı ve etraf mühendisi Akan Çelik, raporun sonuçlarına ait bilgi verirken, “Sonuçlar hepimiz için korku verici” dedi.

“ÇADIRLARIN ÜSTÜNDE BİLE ASBEST TESPİT ETTİK”

Çalışmada, Hatay Serinyol, Antakya, Samandağ, Yeşilköy ve Defne’de depolama alanlarından, bina enkazlarından, yerleşim alanlarından, faunadan, toprak yüzeyinden ve çalışma sırasında kullanılan aracın üzerinden toplam 45 katı ve toz numunesi alındığını tabir eden etraf ümhendisi Utku Fırat, kelam konusu numunelerin 16’sında asbest lifleri tespit edildiğine dikkat çekti. Fırat birebir vakitte numunelerin rastgele bir nizamlı inceleme yapılmadan, büsbütün insanların günlük hayatında sıkça rastladıkları yerlerden alındıklarına dikkat çekti. Fırat, “Bu, aslında bölgede sistemli asbest izlemesi yapılması durumunda çok daha büyük bir tehlikenin karşımıza çıkacağının ispatıdır. İnsanların yaşadığı çadırların üzerinden aldığımız numunelerde bile asbest tespit ettik” dedi.

“DEPREMZEDELER,İŞÇİLER, GÖNÜLLÜLER, KAMU İŞÇİSİ VE BÖLGEDE SEYAHAT

Çalışmanın yapıldığı 28-29-30 Ağustos 2023 tarihlerinde bölgenin yağışlı olduğuna vurgu yapılan raporda yağışın havada asılı olan asbesti yeryüzüne indirmesine karşın bu sıklıkta asbest tespit edildiği ve bu durumun büyük risk taşıdığı belirtildi. 2 gün boyunca ulaşımda kullanılan aracın yüzeyinden alınan numunelerde asbest tespit edilmiş olduğunu da söyleyen Fırat, “Bu yalnızca depremzedelerin, enkaz çalışmalarında çalışan personellerin, gönüllülerin ve kamu işçisinin değil, bölgede seyahat halinde olan herkesin asbest maruziyet riski taşıdığının göstergesidir” dedi.

“ASBESTE YÖNELİK HİÇBİR ÖNLEM ALINMIYOR”

Bölgede toz ve asbest maruziyet riskinin bu kadar büyük olmasının nedeninin, sarsıntının yaşandığı tarihten bu yana, atık idare uygulamalarında yapılan yanlışlar olduğuna vurgu yapan Fırat, “Hafriyat depolama alanı yer seçimi, asbestli materyaller dahil olmak üzere tehlikeli atıkların ayrıştırılmadan depolama alanlarına taşınması, bölge genelinde sulama faaliyetlerinin neredeyse hiç yapılmaması ve atıkların taşınması sırasında kamyonlarda tozumayı önleyici bir tedbir alınmaması bu yanlışların başlıcalarıdır” diye konuştu.

“YETKİLİLERE DÜŞEN MİSYON ASBET GERÇEĞİNİ GÖRMEZDEN GELMEK DEĞİL GEREKLİ KIYMETLİ ÖNLEMLERİ ALMAKTIR”

Yetkililerin asbest tehlikesine karşı “havada asbest bulunmadığına” ait açıklamalarını hatırlatan Fırat, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Depremin akabinde devrin ilgili bürokratı, ‘İhalelerde kullanılan şartnamelerde, asbest içeren katı unsurlarla ilgili gerekli önlemlerin alınmasının yüklenici firmaların sorumluluğuna verilmesine yönelik husus eklenmiştir’ halinde açıklama yapmıştı. O halde bugüne kadar yüklenici firmalar asbest içeren katı unsurlarla ilgili ne üzere önlemler almıştır ve bertaraf edilen asbestli materyal ölçüsü nedir? Ayrıyeten sarsıntı sonucu oluşan atığın idaresini fiilen gerçekleştiren yüklenici firmaların kaçında Etraf Mühendisi istihdamı sağlanmıştır? Yetkililere düşen vazife asbest gerçeğini görmezden gelmek değil, gerekli önlemleri almaktır.”

“ASBEST TESPİT EDİLMİŞ TÜM UNSURLAR BİR AN EVVEL GÖMÜLMELİDİR”

Enkaz depolama alanlarının yanlış seçildiği, enkaz kaldırma, taşıma ve depolama sırasında tedbir alınmadığını vurgulayan asbest söküm uzmanı ve etraf mühendisi Akan Çelik de şunları lisana getirdi:

“Asbest lakin gömülerek depolanabilir. Bu nedenle asbest tespit edilmiş tüm unsurlar ihtimamla ayrıştırılıp bir an önce  gömülmelidir. Tedbir alınmaması bölgede yaşayan insanları kansere sürükleyecektir. O bölgede yaşayan, çalışan ya da bölgede bulunan bireylerin alabileceği kişisel önlem ise asbest önleyici maskedir. Yetkililerin, bölgede bulunanlara asbest önleyici niteliği olan maske dağıtması ve kullanılmasını teşvik etmesi gerekmektedir.”