Global İstikrar Derneği: Deniz düzeyi yükseliyor; İstanbul ve İzmir tehlike altında
KÜRESEL İstikrar Derneği ‘İstanbul ve İzmir Vilayetleri için Deniz Düzeyi Yükselmesi ve Muhtemel Etkileri’ bahisli bir çalışma gerçekleştirdi. 3 yıllık çalışma sonucunda oluşturulan raporda, deniz düzeyindeki yükselmenin, İstanbul ve İzmir’de çok sayıda kültürel miras, toplumsal ömür alanı ve doğal alan için beraberinde getireceği tehlikelere değiniliyor.
Raporun muharrirlerinden İklim Değişikliği ve Ekoloji uzmanı Prof. Dr. Nüzhet Dalfes, “İstanbul aslında güneyden kuzeye gerçek yükselen bir topografyaya sahip. Onun için bilhassa güney kıyılarında bir sürü noktalar var ki bunlar denizle yakın bağ içinde ve bunlar deniz düzeyinin yükselmesinden etkilenecekler. Lakin şunu da unutmamak lazım iki türlü kıyıdan bahsetmek mümkün. Bir tanesi doğal kıyı, yani mesela bir plaj. Atıyorum İstanbul’daysanız mesela Florya plajı. Doğal yapılar bunlar. Kumsallar yahut yavaş yavaş yükselen doğal yapılar bunlar deniz düzeyi yükseldiği vakit bunların bir kısmı kaybolacak. Oradaki arazi suyun altında kalacak. Mesela Küçüksu Kasrı, birtakım önlemler alınmış ancak nasıl etkilenir. Dolmabahçe Sarayı var deniz kıyısında. Bu türlü 3-5 tane yapı var ve bunların etkileneceği kesin.” diye konuştu.
Prof. Dr. Dalfes, “Diğer taraftan Küçüksu, Göksu üzere boğaza su getiren noktalar var, onlar etkilenecekler. Oralarda deniz suyunun tatlı suya karışması artacak.” formunda konuştu.
RAPORA NAZARAN İSTANBUL VE İZMİR TEHDİT ALTINDA
Küresel İstikrar Derneği ‘İstanbul ve İzmir Vilayetleri için Deniz Düzeyi Yükselmesi ve Muhtemel Etkileri’ bahisli bir çalışma gerçekleştirdi. 3 yıllık çalışmanın sonunda hazırlanan raporda iklim değişikliği sebebiyle buzullarda yaşanan erime ve buna bağlı olarak deniz düzeyindeki yükselmenin, kıyı kentlerinde çok sayıda kültürel miras, toplumsal ömür alanı ve doğal alanlarda yaşanacak tehlikelerden bahsediliyor. Rapora nazaran, Yalnızca İstanbul’da 6 milyondan fazla kişinin yaşadığı 120 km2’lik bir bölge sular altında kalacak.İstanbul’da Dolmabahçe Sarayı, Beylerbeyi Sarayı ve Ortaköy Camii üzere tarihi yapılar deniz düzeyinin yükselmesinden etkilenecek. İzmir’de Körfez, Kordon ile Alaçatı ve Sığacak üzere tatil beldeleri, ayrıyeten Gediz Deltası Kuş Cenneti tehdit altında. İstanbul’da 16 atık su arıtma tesisinden 12’sinde, İzmir’de bulunan 20 atık su arıtma tesisinin 4’ünde sorun yaşanabilir.Deniz suyu yeraltı sularına karışabilir. Bu, bilhassa İzmir’de ziraî üretim açısından önemli eza yaratacak.
“AMACIMIZ, İKLİM SİYASETLERİ ÇİN KARAR VERENLERLE BAĞ OLUŞTURMAK”
‘İstanbul ve İzmir Vilayetleri için Deniz Düzeyi Yükselmesi ve Mümkün Etkileri’ raporunun maksadıyla ilgili konuşan Global İstikrar Derneği Lideri Dr. Nuran Talu, “Özellikle son 10 yıldır daima konuşulan ve artık ne yazık ki kriz diyebileceğimiz global iklim değişikliğinin ‘Mahallede sel akıyor’ durumundayız. Bir yandan bu iş varken iklim değişikliğinin çok geniş disiplinli olduğunu söylememiz lazım. Bu yalnızca çok sıcak hava olayları yani global ısınma olduğu için iklim değişti ancak yalnızca yanmıyoruz artık. Hidrolojik istikrar bozulduğu için dünyada, atmosferde bu açıdan biz çabucak her mevzuda, hatta her bölümde, her aktörde ‘Acaba iklim krizini nasıl çözebiliriz?’ tartışmalarını ülkemizde siyasetlerin eksiklerini tamamlamaya çalışıyoruz. Hocalarımızın değerli bilimsel araştırmasıyla beslenen bu mevzu, Türkiye’de en zayıf halka. Yani mesela iklim değişikliğiyle uğraşta deniz ekosisteminin durumuna biraz bakıyor bilimsel topluluk Türkiye’de. Balıklar ne olacak, istilacı tipler; lakin denizin yükselmesine ait mevzuyu, iklim çalışanlar dahi yani iklim konusunda birçok çalışan dahi uğraşmıyor. Bizim gayemiz bu bilimsel çalışmalarla, Türkiye’de iklim siyasetleri için karar verenler ortasında bir bağ oluşturmak” tabirlerini kullandı.
“DENİZ SUYU YÜKSELMESİYLE İLGİLİ AYRINTILI PLANLAR YAZILMALI”
“Karar vericilere davette bulunuyorum” diyen Dr. Nuran Talu, “Bu iklim değişikliği tesirlerine ahenk problemi öteki birşey, sera gazı emisyonlarının azaltılması diğer bir paket. İkisinin sinerjisi var tabi ki. Tesirlere ahenkle ilgili hangi dallarda bu deniz suyu yükselmesi problemine çok dikkatle hareket planlarını ayrıntılı yazmaları lazım. Mesela ulaşım bölümünde iklime ahenk istiyorsak limanların sular altında kalmaması lazım. Hatta kapatılmaması için hareketlerin yazılması lazım. Alt yapıyı hocam söyledi, sanayi tesisleri ve endüstriyel kazalara kadar bir sürü tehditle karşı karşıya kalabiliriz bu tip hususlarda. Şehircilik hizmetlerinin o iklim değişikliği lafına yakışır bir biçimde iklim dostu kentlere dönüştürmesi lazım. İstanbul ve İzmir için de sözkonusu zira limanları dönüştürerek yani kıyıları bir formda İzmir için yapabilirsiniz ya da kentsel dönüşümdeki hassaslığa diğer türlü bakabilirsiniz.” tabirlerini kullandı.
“KÜÇÜKSU GÖKSU ÜZERE BOĞAZA SU GETİREN NOKTALAR DA ETKİLENECEK”
İstanbul ve İzmir’de deniz düzeyinin yükselmesinin tesirlerini anlatan raporun muharrirlerinden Prof. Dr. Nüzhet Dalfes, “Bu çalışma bildiğiniz üzere hem İstanbul’u, hem İzmir’i kapsıyor. İki kıyı kenti, iki tane kıymetli kıyı kenti ve bunların denizle olan bir bağlantısı var. İstanbul ve İzmir birbirlerinden farklı, o kontrast değerli. Jeolojik olarak oluşmuş oldukları haller farklı, topografyaları farklı, dinamikleri farklı. Onun sonucunda da denizle olan münasebetlerinde farklılıklar var. İstanbul aslında güneyden kuzeye hakikat yükselen bir topografyaya sahip bir ölçü. Onun için bilhassa güney kıyılarında bir sürü noktalar var ki bunlar denizle yakın alaka içinde ve bunların deniz düzeyinin yükselmesinden etkilenecekler. Fakat şunu da unutmamak lazım iki türlü kıyıdan bahsetmek mümkün. Bir tanesi doğal kıyı, yani mesela bir plaj. Atıyorum İstanbul’daysanız mesela Florya plajı. Doğal yapılar bunlar. Kumsallar yahut yavaş yavaş yükselen doğal yapılar bunlar deniz düzeyi yükseldiği vakit bunların bir kısmı kaybolacak. Oradaki arazi suyun altında kalacak. Bir de yapılandırılmış kıyılar var, bilhassa Boğaziçi’nde yapılandırılmış. Boğaziçi’nde mesela yalılarda çok büyük bir sorun yok. Seviyeyi 1 metre, 70 santim yükseltseniz, yalıların altında kayıkhaneler var, onlar yönetim eder; lakin başka taraftan kıyıda birtakım kültürel bedeller var, kasırlar var, saraylar var. Onların nasıl etkileneceğine detaylı olarak bakmak lazım. Şunu unutmayalım, bizim yaptığımız çalışmada çeşitli noktalara dikkat çektik; lakin detaylı olarak atıyorum bir Dolmabahçe Sarayı, deniz düzeyini 50 santim yahut 1 metre yükseltirseniz, inşaat mühendisi perspektifinden nasıl etkilenir, temelleri nasıl etkilenir bunun detayına giremedik. O denli bir imkanımız yoktu. Başka taraftan Küçüksu, Göksu üzere boğaza su getiren noktalar var, onlar etkilenecekler. Oralarda deniz suyunun tatlı suya karışması artacak.” dedi.
“İSTANBUL’DA VE İZMİR’DE DE TESİRİ OLACAK”
Marmara Denizi ve Boğaz içinde bulunan tarihi yapıların etkileneceğinin altını çizen Prof. Dr. Nüzhet Dalfes,”Deniz düzeyi giderek artacak, buzları eritmeye başladık, parçalanmaya başladı. Bunun sonucunda bu yüzyılın sonunda 1 metreyi referans alalım, lakin gelecek yüzyıl geldiğinde rahatlıkla 2-3 metreden bahsediyoruz. Onun için bu sorun etraftan kalkmayacak ve kendini de yavaş yavaş, sinsi bir formda gösterecek bir sorun. İklim değişikliğinin öbür tezahürlerinden biraz farklı bir yapısı olan birşey deniz düzeyi yükselmesi. İstanbul’da tabi ki tesiri olacak birebiri İzmir’de de olacak.Diğer taraftan fırtına kabarması diye birşey var. Fırtına olduğu vakit rüzgarlar suyu itiyor. O su yükseliyor, kısa bir müddet tahminen saatler mertebesinde yahut günler mertebesinde yükseliyor ve sonra tekrar aşağıya iniyor. Lakin bu fırtına kabarmasının yanı sıra, bir de deniz düzeyi de yükselirse daha aktif hale gelecek. Fırtına kabarmasının sıklığı ne kadar artacak, genliği, büyüklüğü ne kadar artacak vakit içerisinde onu bilmiyoruz; lakin fırtına kabarması çok gerçek bir şey. Onun için karalar ve denizler ortasındaki bağlantıyı düşünürken yalnızca yavaş yavaş yükselen o ortalama seviyeyi değil birebir vakitte belirli günlerde, aşikâr mevsimlerde ağır olarak yaşanan o fırtına kabarmasını da hesaba katmak zorundayız. Mesela Küçüksu Kasrı, birtakım önlemler alınmış lakin nasıl etkilenir. Dolmabahçe Sarayı var deniz kıyısında. Bu türlü 3-5 tane yapı var ve bunların etkileneceği kesin.” diye konuştu.
“KİRLİ SUYA DENİZ SUYU KARIŞIRSA ARITMAK GÜÇ HALE GELECEK”
Deniz suyunun yükselmesinin, atık suların arıtılmasında da sorunlar oluşturacağını söyleyen Dalfes, “İzmir ve İstanbul’un atık suya yaptığı muamele biraz farklı. Bizde derin deşarj yapılıyor; o derin deşarjın nasıl etkileneceği başka bir sıkıntı. O alt yapıların nasıl etkileneceğine biraz baktık İstanbul’da.İzmir’de belirli bir kuşaklama sistemi ile toplanıyor bu atık sular ve sonunda aşikâr bir yerdeki tesise getiriliyor. Şayet atık suya yani kirli suya bir de deniz suyu karışırsa ki, deniz düzeyi yükselince bu önemli bir biçimde sözkonusu, o vakit onu arıtmak daha da sıkıntı bir hale gelecek. O çok önemli bir sorun. Arıtma tesislerinin çalıştırılmasında deniz suyu düzeyinin kıymeti var. Bir de atık suya deniz suyunun karışması sonunda o atık suyun arıtması konusundaki teknolojik zorluklar giderek artacak.” dedi.
