Gözaltına alınıp mahkemede beraat etti, 500 TL’lik tazminatı AYM az buldu
KOCAELİ’de FETÖ/PDY soruşturmasında 3 gün gözaltına alınan, daha sonra hakkında açılan mahkemede beraat eden G.Ç.’ye, mahallî mahkeme tarafından 500 TL manevi tazminat ödenmesine karar verildi. Kararın taşındığı AYM, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğini, gözaltı önleminin hukuka karşıt olması münasebetiyle hükmedilen tazminatın yetersiz olduğuna karar verdi. AYM, tazminatın ölçüsü için yine yargılama kararı aldı.
Kocaeli’de yaşayan G.Ç., hakkında yürütülen FETÖ/PDY soruşturması kapsamında 1 Kasım 2016’da gözaltına alındı. 3 Kasım 2016’da emniyetten hür bırakılan G.Ç. hakkında, ‘Silahlı terör örgütüne üye olma’, ‘Silahlı terör örgütü kurma yahut yönetme’ suçlarından kamu davası açıldı. 28 Kasım 2018’de G.Ç., yargılandığı hatalardan beraat etti. G.Ç. hakkında alınan beraat kararında, lehine vekalet fiyatı hükmedilmedi. G.Ç. bu karara karşı istinaf yoluna başvururken, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2’nci Ceza Dairesi ‘3.960 TL vekalet fiyatının hazineden alınarak kendisini vekil ile temsil ettiren sanık G.Ç.’ye verilmesine’ ibaresini eklemek suretiyle düzelterek istinaf müracaatının asıldan reddine karar verdi.
500 TL MANEVİ TAZMİNAT KARARI
Beraat kararının nihaileşmesinin akabinde G.Ç., 3 gün haksız yere gözaltında kaldığını, FETÖ/PDY yöneticisi olmakla suçlanmasının ailesi ve kendisi nezdinde değerli manevi ziyanlara yol açtığını, hatalı muamelesi gördüğünü, yargılama sürecinde avukatla temsil edildiğinden bu avukatlık sarfiyatının maddi tazminata dahil edilmesi gerektiğini belirterek 15 bin TL maddi ve 30 bin TL manevi tazminatın ödenmesi talebiyle Kocaeli 7’nci Ağır Ceza Mahkemesi’nde dava açtı. Gözaltının haksız yere yapıldığını belirten G.Ç., beraat ettiği davada avukatına ödediği 15 bin TL’ye ait makbuzu da ibraz etti. Mahkeme, G.Ç.’ye 500 TL manevi tazminat ödenmesine karar verirken, maddi tazminat talebini ise ‘Beraat kararı ile birlikte G.Ç. lehine vekalet fiyatına hükmedildiği’ gerekçesiyle reddetti. G.Ç., yargılamada yaşadığı güçlü sürecin dikkate alınmadığını ve istediği tazminat ölçüsüne nazaran çok cüzi bir ölçüye hükmedildiğini, yargılandığı davada ödediği vekalet fiyatının maddi tazminata dahil edilmemesinin hukuka alışılmamış olduğunu belirterek istinaf yoluna başvururken istinaf, temelden ret kararı aldı.
AYM’DEN TEKRAR YARGILAMA KARARI
G.Ç., gözaltı önlemi münasebetiyle ödenen tazminatın yetersiz olması nedeniyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğini sav ederek mevzuyu Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) taşıdı. Talebi inceleyen AYM, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğini oy çokluğuyla kabul etti. Gözaltı önleminin hukuka ters olması hasebiyle hükmedilen tazminatın yetersiz olduğuna karar veren AYM, kararı ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için tekrar yargılama yapılmak üzere Kocaeli 7’nci Ağır Mahkemesi’ne gönderilmesi kararı aldı. Yargılama masraflarının müracaatçıya ödenmesini kararlaştıran AYM, tazminat talebini ise reddetti.
‘TAZMİNATA HÜKMEDİLEBİLMESİ İÇİN BERAATLERİNE KARAR VERİLMESİ YETERLİ’
Daha evvel alınan kararlara atıfta bulunan AYM, yaptığı değerlendirmede, “Haklarında kovuşturmaya yer olmadığı yahut beraat kararı verilenlerin 5271 Sayılı Kanun’un 141’inci unsurunda öngörülen tazminat yolunu tükettikten sonra yakalama, gözaltı yahut tutuklamanın tüzel olmadığı ve ödenen tazminatın yetersiz olduğu argümanıyla yaptıkları ferdî müracaatlarda başvuru yollarının tüketilmiş kabul edilebilmesi için 5271 sayılı Kanun’un 141’inci hususunun 1 numaralı fıkrasının e bendi kapsamında bir tazminat davası açmasının kâfi olacağı sonucuna varılmıştır. Bu durumda başvuranların ayrıyeten a bendi kapsamında tazminat davası açmaları da gerekmemektedir. Kanun’un 141’inci hususunun 1 numaralı fıkrasının e bendindeki bu düzenleme uyarınca tazminata hükmedilebilmesi için şahısların haklarında kovuşturmaya yer olmadığına yahut beraatlerine karar verilmesi kafidir. Beraatle yahut kovuşturmaya yer olmadığı kararıyla sonuçlanan soruşturma yahut kovuşturmadaki yakalama, gözaltı yahut tutukluluğun sonucu prestijiyle hukuka alışılmamış hale gedildiğini kabul etmek gerekir” ifadelerine yer verdi.
‘VEKALET FİYATI AKSİ KARARLAŞTIRILMADIĞI SÜRECE AVUKATA AİT’
Vekalet fiyatı konusunu da inceleyen AYM, “Başvurucu ayrıyeten beraat ettiği davada avukatına ödediği vekalet fiyatının maddi tazminat kapsamında karşılanması gerektiğini ileri sürmüştür. Müracaatçı, açtığı tazminat davasında avukatına maktu vekalet fiyatının üzerinde vekalet fiyatı ödediğine dair beraat kararından evvel düzenlenen bir hür meslek makbuzu ibraz etmiştir. Mahkeme vekalet fiyatına yönelik maddi tazminat talebini beraat kararı ile birlikte müracaatçı lehine maktu vekalet fiyatına hükmedildiği gerekçesiyle reddetmiştir. 1136 sayılı Kanun’un 164’üncü hususunun beşinci fıkrasının birinci cümlesinde, dava sonunda kararla tarifeye dayanılarak karşı tarafa yüklenecek vekalet fiyatının avukata ilişkin olduğu belirtilmiştir” notunu düştü.
Vekalet fiyatının aksi kararlaştırmadığı sürece avukata ilişkin olduğunu belirten AYM, aldığı kararda, “Vekalet fiyatı hukuksal yardım alanla avukat ortasındaki vekalet fiyatına ait kontratta aksi kararlaştırılmadığı sürece avukata aittir. Dolayısıyla beraat ettiği davada müracaatçı lehine maktu vekalet fiyatına hükmedilmesi müracaatçının maddi ziyanının karşılandığı manasına gelmeyebilir. Bu noktada derece mahkemesinin müracaatçı ile avukatı ortasındaki vekalet kontratında fiyatı kararlaştırırken maktu vekalet fiyatını avukatlık fiyatına dahil edip etmediklerinin araştırılması gerekmektedir” ifadelerine yer verdi.
