Kovid, kolesterol plaklarına da bulaşıyor, kalp krizi ve inme riskini katbekat artırıyor
KOVİD 19 enfeksiyonunun yalnızca damar tutulumu yapmakla kalmadığı, virüsün kolesterol plaklarını da adeta ‘provake ederek’ kalp damar sisteminin de çok enflamasyona maruz kaldığı, bunun da bilhassa kolesterol, diyabet, obezite üzere kronik hastalığı olanlarda kalp krizi ve inme riskinin 1 yıl boyunca sürdüğü, otopsi incelemeleriyle ortaya kondu. Çalışma, 28 Eylül’de dünyanın en saygın tıp mecmualarından Nature’da yayınlandı. Kalp Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Murat Uğur, bu çalışmada kolesterol yüklü damarların virüsle enfeksiyona daha açık hale geldiğinin kanıtlandığına işaret ederek değerli ihtarlarda bulundu.
Geçtiğimiz günlerde dünyanın en saygın tıp mecmualarından Nature Cardiovascular Research’da yer alan bir çalışma, koronavirüs enfeksiyonunun yalnızca kalp damarlarını tutmakla yetinmediği, bilhassa kolesterol plaklarına ve kolesterolle savaşan hücrelere bulaşarak onları rezervuar olarak kullandığını; bunun da kolesterolü yüksek olanlarda Kovid enfeksiyonu sonrası artmış kalp krizi ve inme riskinin 1 yıla kadar uzayabildiğini ortaya koydu. Ayrıyeten kolesterolle savaşan savunma hücrelerini enfekte eden virüsün, yeni kolesterol plaklarının oluşumunu da tetiklediği tespit edildi. Çalışma, Mayıs 2020-Mayıs 2021 tarihleri ortasında New York’ta Kovid’den ömrünü yitiren ve kalp tutulumu bilinen 8 yaşlı hastanın otopsi incelemeleri sonucu gerçekleştirildi. Böylelikle Sars-Cov2 virüsünün yalnızca damar tutulumu yapmadığı, diyabet, hipertansiyon, kolesterol üzere kronik tablosu olan hastalarda, kolesterol plaklarını da tutarak yaklaşık 1 yıl boyunca kalp damar olayları (kalp krizi gibi) ve inme riskini artırdığı belirlendi. Çalışmayı kıymetlendiren Sancaktepe İlhan Varank Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi Klinik Şefi Prof. Dr. Murat Uğur, grip dahil pek çok viral enfeksiyonun kalp damar tutulumu açısından risk yarattığının bilindiğini lakin Kovid’in, grip virüsü influenzaya nazaran inme riskini 7 kat daha fazla artırdığını söyledi.
DAMAR TUTULUMU BİLİNİYORDU, KOLESTEROLE TESİRİ KANITLANDI
Prof. Dr. Uğur, pandeminin birinci dalgalarından sonra koronavirüsün damar içi endotel katmanını tuttuğunun bilindiğini anlatarak, “Damar içi endotel katmanı kan için pürüzsüz bir akım sağlar. Endotel hasarı sonrası buradaki kolesterol plakları birikir, damar tıkanır ve darlığa sebep olur. Biz Kovid 19 enfeksiyonunun damar tutulumuna sebep olduğunu biliyorduk. Geçtiğimiz haftalarda yayınlanan bir makalede ise Kovid için yeni bir bulgu saptandı. Bu çalışmada, koroner arterlerde yani kalp damarlarında, otopsi serilerindeki tutulum kanıtlandı. Bedenimizde virüsle savaşta makrofajları kullanırız. Makrofajlar, tıpkı vakitte bedenden kolesterolü uzaklaştırmaya faydalar. Kolesterol ile yüklü olan makrofajlara ise ‘köpük hücresi’ deniyor. Bu çalışmaya nazaran köpük hücre dediğimiz bu makrofajlar, direkt virüsler tarafından atağa uğruyor ve enfekte ediliyor; damar içindeki kolesterol plaklarında çoğalarak, inflamasyonu tetikliyor. Otopsi serilerinde, kardiyak tutulum kanıtlanmış hastaların kalp damarları incelenerek buradaki kolesterol plaklarında virüsün varlığı kanıtlanmış” dedi.
KOLESTEROL, HASTAYI VİRÜSLE ENFEKSİYONA DAHA AÇIK HALE GETİRİYOR
Araştırmanın, kolesterol yüklü damarların virüsle enfeksiyona daha açık hale geldiğinin ispatlandığını da kaydeden Prof. Dr. Uğur, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Bu çalışmaya nazaran enfekte olan damarlardaki inflamasyonun da bir yıl müddetince devam ettiği, münasebetiyle Kovid 19 enfeksiyondan sonra en azından bu çalışmaya nazaran bir yıl müddetle oluşan kalp krizlerinin, inmelerin sorumlusunun enfeksiyon olduğunu söyleyebiliriz. Yani virüsün enfekte ettiği makrofaj plakları, kolesterol plaklarının oluşumunu artırıyor ve bu kolesterol plaklarındaki ani kopuşlar da kalp krizine yahut inmelere sebep olabiliyor.”
GRİBE NAZARAN TESİRİ 7 KAT DAHA FAZLA
Bütün viral enfeksiyonların hayatımızı tehdit edebilecek kalp damar olayları yahut nörolojik tesirlerinin olabileceğine de vurgu yapan Prof. Dr. Uğur, Kovid-19’un grip virüsü influenzaya nazaran bu riski 7 kat artırdığına dikkat çekti ve şunları söyledi: “Bu nedenle etrafımızda Kovid 19 enfeksiyonu olsun yahut olmasın, rastgele bir enfeksiyon periyodu, buna influenza da dahil, gerekli önlemlerimizi almak aslında bizim kendi sıhhatimizi korumak açısından çok değerli. Ülkemizde kolesterol kıymetleri yüksek hasta sayımız ve kalp damar hastalıklarının yaygınlığı da epey yüksek. Enfeksiyon sonrası uzun devirde kardiyovasküler olay yahut inme riskini azaltmak için hastalarımızın kardiyak risk açısından kesinlikle denetim edilmesi gerekiyor. bilhassa ailesinde kalp hastalığı olan yahut bilinen kalp hastalığı, hipertansiyonu, şekeri, kolesterolü olan bireyler kesinlikle daha yakından takip edilmeli. Kolesterolü düşürücü önlemlerin alınması, bunun en başında nizamlı antrenman, sağlıklı beslenmeye uyulması gerekiyor. Daha ileri düzeylerde gerekirse medikal tedavi de buna eklenebilir. Bu çalışmada, Mayıs 2020 ile Mayıs 2021 ortasında, yani birinci dalgadaki hastalar incelenmiş. Hasebiyle yalnızca pandeminin birinci ayağındaki enfeksiyon, yani mutasyon geçirmemiş virüsün virülansından (bulaşma gücü) bahsedebiliriz. Yeni virüste bu kadar kalp damar tutulumu oluyor mu, bunu vakit gösterecek. Lakin yeniden de bizlerin önlemi elden bırakmamamız ve Kovid sonrası kardiyak açıdan takiplerimizi kesinlikle yaptırmamız gerekiyor.”
