ISPARTA’da TÜBİTAK dayanaklı proje kapsamında Türkiye ile 14 ülkeden 100’ün üzerinde çeşidin bulunduğu nane koleksiyonu bahçesi oluşturuldu. Projeyle ilaç ve kozmetik endüstrisinde kullanılan mentollü nane çeşidinin Türkiye’de üretilmesini amaçladıklarını söyleyen Prof. Dr. İsa Telci, “Bu çalışmalar sonrasında ülkemizin nane konusunda dışa bağımlılıktan kurtulabileceğini söyleyebiliriz” dedi.
Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (ISUBÜ) Ziraat Fakültesi, TÜBİTAK takviyesiyle Türkiye’nin en güçlü nane koleksiyonu bahçesini oluşturdu. Üniversitenin doğu yerleşkesindeki 3 dekarlık uygulama bahçesinde, Türkiye ile 14 ülkeden 100’ün üzerinde nane çeşidiyle yapılan çalışmada, çeşitlerin bölgeye adaptasyonu ve kimyasal içerikleri ayrıntılı formda araştırıldı. 4 üniversiteyle yürütülen proje sayesinde, mentollü nane yağında dışa bağımlılığın önüne geçilmesi ve Türkiye’de üretiminin artırılmasının amaçlandığı belirtildi.
‘NANEYİ GENELDE BAHARAT OLARAK BİLİRİZ’
Projeyi yürüten Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsa Telci, nanenin yalnızca baharat olarak kullanılan bir bitki üzere değerlendirilmesinin gerçek olmadığını, kozmetik, tıp, tarım ve sanayi alanlarında da kullanıldığını söyledi. Prof. Dr. Telci, “Naneyi genelde baharat olarak bilir ve kullanırız. Lakin nane cinsleri ilaç, kozmetik endüstrisinde kullanımı yanında birçok patojene karşı güçlü biyolojik aktivite göstermektedir. Bu çalışmayla bilhassa öncelediğimiz ana maksatlardan biri, mentol bakımından güçlü çeşitleri belirlemekti” dedi. Türkiye’de yetişen nanelerin baharatlık olduğunu, mentol tipi nanelerin Türkiye florasında bulunmadığını belirten Prof. Dr. Telci, mentol kaynağı nane tiplerinin ise başta Hindistan olmak üzere çeşitli ülkelerden ithal edildiğine işaret etti.
‘EN DEĞERLİ SORUN, ÜRETİM MATERYALİ’
Prof. Dr. İsa Telci, “Nane üretimi konusunda ülke olarak ticari üretim noktasında en kıymetli handikaplarımızdan biri, bitki üretim gereci sorunu dediğimiz bu kademeyi tamamlamış bulunuyoruz. Öteki alanlarda kullanılan tipler de var. Bilhassa ‘linalol’ ve ‘linalil asit’ dediğimiz kozmetik sanayi bakımından varlıklı tipler de elimizde mevcut; Türkiye’de üretimi yapılmıyor lakin yurt dışında yapılan çeşitler. Biz de bu alanda üretim yapmak isteyen dal için kıymetli bir malzemesi belirlemiş olduk. Bu çalışmalar sonrasında ülkemizin nane konusunda dışa bağımlılıktan kurtulabileceğini söyleyebiliriz. İstatistiklere baktığımızda ‘citrus’ cinslerinden sonra en fazla alımını yaptığımız tıp, nane yağlarıdır. Bu nane yağları da bilhassa mentol bakımından varlıklı olan cinsler. Buradaki en değerli sorun, üretim malzemesi. Mentol bakımından güçlü çeşitlerin bulunmaması. Bu çalışma ile üretimdeki bu handikap ortadan kalkmış oldu. Üreticilerimiz için, sanayicilerimiz için üretim için gerekli gereci tamamlamış olduk” diye konuştu.
Prof. Dr. Telci, projedeki araştırmaların TÜBİTAK dayanağıyla sürdürüleceğini kelamlarına ekledi.
